Door: Cors Visser – directeur Kerkpunt

Ik geloof in God en ik geloof in cijfers. Dat is wat ik wel eens half schertsend zeg. Half, want ik ben godsdienstsocioloog. Mijn overtuiging is dat cijfers ons verder kunnen helpen in kerk-zijn.

We gebruiken veel woorden

Als socioloog is het mijn vak om het gedrag van groepen te verklaren. Godsdienstsociologen kijken naar feiten en cijfers rondom kerk en geloof en trekken daar conclusies uit. Dat is heel gezond, zeker in kerkelijke omgevingen waar het woord domineert. In veel van onze kerken gebruiken we veel woorden; niet alleen tijdens preken, maar ook in gesprekken en beleidsdocumenten. Op gemeentevergaderingen telt helaas vaak het hoogste woord het meest. Mensen die zaken niet goed onder woorden kunnen brengen, krijgen minder gehoor. Een van de keerzijden daarvan is dat een deel van wat er speelt in de gemeente buiten beeld blijft.

In kerken werkt het ook vaak zo. Komt er weer een rapport van het Sociaal Cultureel Planbureau met cijfers over geloof en kerk, dan gaan theologen en filosofen met woorden dat vaak relativeren of anders interpreteren. Natuurlijk, cijfers moet je duiden, maar ze laten wel iets van de werkelijkheid zien.

Verlangens in beeld

Dat is een van de redenen dat ik zo enthousiast ben dat we als Kerkpunt in zee zijn gegaan met Nieuw Kerkelijk Peil. Nieuw Kerkelijk Peil is een enquêtetool die heel duidelijk in kaart brengt wat er in de gemeente leeft aan verlangens, welke wensen en talenten er zijn. Op die manier komen veel meer mensen aan het ‘woord’ en kun je een goed beeld krijgen van wat er in de gemeente leeft.

Cijfers als startpunt voor gesprek

Nieuw Kerkelijk Peil (NKP) is ontwikkeld in Australië, wordt in veel landen ingezet en is door de Protestants Theologische Universiteit naar Nederland gehaald en vertaald. Het mooie hieraan is dat de achtergrond van het NKP er niet een is van vooral geloof in cijfers, maar geloof in God en in de betekenis van de lokale kerk staat voorop. Cijfers kunnen daarbij behulpzaam zijn.

Cijfers zijn belangrijk, maar niet allesbepalend. Resultaten van het onderzoek zijn dan in de filosofie van NKP en Kerkpunt niet een eindpunt, maar juist een startpunt voor verder gesprek en voor gemeenteontwikkeling. Het biedt aanknopingspunten om aan de slag te gaan als gemeenschap.

Waardering voor wat goed gaat

Dat is ook het mooie van een onderzoek als NKP, of andere onderzoeken. Onderzoek is niet per se bedoeld om met vingertjes te wijzen. Nee, bij Nieuw Kerkelijk Peil gaat het om ‘waarderende gemeenteopbouw’: het laat vooral zien wat er goed gaat, waar gemeenteleden naar verlangen en waar ze zich voor willen inzetten.

In kerken zijn we nog wel eens geneigd om vooral te kijken naar wat slecht of het slechtste gaat en daar aan te willen werken. De vraag is of dat nu zo verstandig is. Van Ben Tiggelaar leerde ik ooit dat het bij functioneringsgesprekken vaak ook zo gaat. Het accent ligt op wat er niet goed gaat en hoe je van een 4 een 6 kunt maken. Maar het blijkt dat het voor medewerkers en voor de organisatie veel beter is als je je richt op wat je goed kunt en waar je vreugde in vindt en van die 8 een 9 probeert te maken.

Als we op zo’n manier met cijfers en onderzoek bezig zijn, dan kan het heel behulpzaam zijn voor je eigen geloofsgemeenschap: een waarderende reality check.

Wil je meer weten?
Neem contact op met Cors Visser

cors.visser@kerkpunt.nl +31651257908