We hebben allemaal wel de schokkende beelden gezien uit Ter Apel van honderden mensen die buiten moeten slapen. Hygiëne is ver te zoeken en soms ontbreekt het aan voedsel of zelfs water. Daarmee is de opvang door de absolute ondergrens gezakt en werd de noodklok geluid voor een meer menselijke en gastvrije opvang van vluchtelingen. Diverse kerken hebben inmiddels die handschoen opgepakt. Zo vangen 17 kerken in Noord Nederland nu 255 asielzoekers op. Ook op andere plekken zien we soortgelijke initiatieven. De Protestantse kerk in Nederland organiseert een aantal online informatiebijeenkomsten om de positieve ervaringen uit Kampen te delen.

Noodopvang

Motor achter de 17 kerkelijke opvanglocaties is Stichting Inlia uit Groningen, een christelijke organisatie die al dertig jaar asielzoekers in nood helpt. De ene kerk vangt tien mensen op, de andere tientallen. De kerken in Noord Nederland helpen onder protest. Ze bieden noodopvang en nadrukkelijk geen duurzame oplossing. Die moet van de overheid komen en de kerken en INLIA roepen de overheid dan ook op om zijn verantwoordelijkheid hierin te nemen.

Ook in de GKV Leek worden vluchtelingen opgevangen. Dominee Tom Waalewijn vertelt daarover het volgende:

 

Minder asielaanvragen

Uit cijfers van de IND bleek deze maand dat de onmenselijke toestanden in Ter Apel niet veroorzaakt worden door een stijging van het aantal asielaanvragen: die is er niet. Sterker nog: het aantal asielaanvragen in Nederland is over de laatste twaalf maanden juist gedaald. Het probleem wordt vooral veroorzaakt doordat zo’n 18.000 statushouders plaatsen bezet houden voor nieuwkomers. Er moet meer doorstroming komen. Initiatieven zoals in Kampen, die zijn opgezet vanuit kerken, kunnen er aan bijdragen dat deze verstoppingen een einde krijgen.

Kleinschalige opvang voor statushouders

Naast noodopvang, die cruciaal is, kunnen kerken ook helpen bij het versneld toewerken naar meer structurele oplossingen. Dat is in elk geval de ervaring in Kampen waar kerken en de burgerlijke overheid hierin samen optrekken.

Elke burgerlijke gemeente dient namelijk jaarlijks een aantal statushouders van woonruimte te voorzien. Kerken kunnen dit proces naar voren trekken door tijdelijke woonvoorzieningen aan te bieden. Het gaat voor statushouders om een periode van in elk geval zes maanden. En het gaat om voorzieningen met bijvoorbeeld een eigen opgang, een zekere mate van privacy en zelfstandige sanitaire voorzieningen. In Kampen zijn dat bijvoorbeeld tuinhuisjes, bedrijfskantines, containers op een woonerf en een pastorie.

Door deze samenwerking kunnen statushouders zich alvast settelen in de gemeente waar ze zijn geplaatst en met hun inburgering beginnen. De kerken in Kampen leveren naast de tijdelijke opvang ook buddies die de asielzoekers begeleiden en op weg helpen. In de tussentijd werkt de gemeente actief aan het vinden van definitieve woonruimte. Door deze samenwerking ontstaat ruimte in de asielprocedure voor nieuwkomers.

De ervaring in Kampen daarbij is dat kerken en burgerlijke gemeente elkaar nodig hebben. Zo geven kerken de burgerlijke gemeente diverse signalen, waar de gemeente mee aan de slag kan. Daarnaast hebben kerken de gemeente nodig rond vragen als ‘hoe kunnen we de kinderen naar school laten gaan?’ en ‘hoe kunnen we goede zorg bieden?”.

Ook starten?

Hoe start je als kerk met de opvang van statushouders? Je moet het gewoon doen is de ervaring in Kampen. Daar zijn ze spontaan begonnen met kleinschalige opvang van Oekraïners. Er waren geen uitvoerige stappenplannen, maar men begon gewoon. Wil je nu als kerk ook meer doen voor statushouders, zoek dan contact met de gemeente en ga in gesprek over de dilemma’s die de gemeente heeft en hoe kerken daarop kunnen aansluiten. Daarbij is het samen optrekken met andere kerken in je plaats een enorme pré, dat is ook de ervaring in Kampen!

Zo werken de kerken in Houten sinds de corona periode al intensief samen en die samenwerking betaalt zich nu uit. Want in Houten worden op dit moment de mogelijkheden voor kleinschalige opvang vanuit kerken in kaart gebracht. Dit alles in goed overleg met burgmeester en wethouders. De kerken in Houten geloven dat zij een actieve rol kunnen vervullen bij de lokale opvang van asielzoekers. En dat als gemeente Houten, kerken en andere maatschappelijke organisaties (zoals die bijvoorbeeld samenwerken in Houten voor Houten) de handen ineenslaan, er veel mogelijk is en dat kan de maatschappelijke druk verminderen en het draagvlak vergroten.

Meer informatie

Zodra er meer informatie beschikbaar komt, zullen we die hier delen. Je kunt je in elk geval nog aanmelden voor een van de informatiebijeenkomsten die de Protestantse kerk op maandag 5 of dinsdag 6 september organiseert. Heb je daarna(ast) nog vragen, neem dan gerust contact met ons op. En ook als je betrokken bent bij een plaatselijk initiatief, dan horen we dat graag!

 

Afbeelding: Protestantse Kerk Nederland