Identiteit is een construct. Zoeken naar identiteit is een zwakte, een poging om jezelf en de ander in een hokje te stoppen. Een hokje waar we vervolgens niet meer uit kunnen komen. We ervaren afstand tot de ander die we in zijn eigen hokje hebben opgesloten. En zo ontstaat wantrouwen. Aldus Manuela Kalsky met wie ik tijdens een conferentie napraat over haar toespraak.
Dit hokjes-denken herken ik. We zoeken veiligheid bij gelijkgestemden en zien vooral de verschillen tussen wij en zij. Zo zijn er in onze samenleving sociale huurders en villabewoners, veganisten en bbq-ers, stedelingen en boeren, vluchtelingen en nationalisten. Op middelbare scholen zijn er groepen emo’s, nerds en high-class-bitches. En in de kerk drijven muzieksmaak, ethische dilemma’s en verschillende visies ons uit elkaar. Zo ontstaat polarisatie.
De opmerking van Kalsky illustreert een tegenbeweging die in onze maatschappij aan het opkomen is. Daarbij wordt identiteit afgedaan als een belemmerende blauwdruk. Je wilt toch niet in een hokje worden geplaatst? Je huidskleur, geslacht, religie, seksuele voorkeur of intelligentie bepalen niet wie je bent. Identiteit mag geen dwangbuis zijn. Je hoeft zelfs niet te kiezen tussen het één of het ander. Je kunt gewoon alles tegelijk zijn. Zo ontstaat ruimte.
Ik waardeer het verlangen om ruimte te vinden voor wie anders is. Om ruimte te creëren waarin je de ander kunt ontmoeten. Toch vraag ik mij af of dit loslaten van identiteit de oplossing is. Ik zie jongeren verdrinken in die ruimte. Ze spartelen om houvast. Ze roepen om kaders en zekerheden die hen inzicht geven in zichzelf. Maar er is alleen een zee van ruimte. Talloze opties om zelf te ontdekken, kiezen en bepalen. En zo ontstaat leegte.
Identiteit is geen construct, maar een geschenk. Geen dwangbuis of hokje, maar een cadeau van God. In zijn liefdevolle blik zien we onszelf weerspiegeld en ontdekken we wie we zijn. Zijn genadige handen omvatten niet alleen onze talenten en mooie kanten maar ook ons falen. Daar is ruimte zonder leegte. Daar worden we een compleet mens die in staat is om uit te reiken naar de ander, voorbij wantrouwen en polarisatie. Samen staan we voor Gods aangezicht, ontvangen we liefde om uit te delen aan elkaar. Daar ontstaat verbinding.
Deze blog is geschreven door Ingrid Plantinga.