In principe wordt financiële steun door de diaconie verleend in de vorm van een gift als afspiegeling en getuigenis van Gods royale barmhartigheid. Wanneer wij omzien naar mensen in financiële nood mogen we daar een voorbeeld aan nemen. Het helpen met een gift is daar een mooie manier voor. Er zijn situaties denkbaar waarin een lening een goed alternatief is. Daarbij is het wel goed om je af te vragen wat de achterliggende motivatie is.
Het ondersteunen door middel van een gift is dus de regel. Toch kan in bepaalde situaties een lening gewenst zijn. Bijvoorbeeld in de volgende situaties:
Het kan voorkomen dat iemand een tijdelijk financieel probleem heeft en daardoor in de problemen dreigt te raken. Door allerlei omstandigheden komt zo iemand op een bepaald moment geld tekort. Het is echter te verwachten dat binnen afzienbare tijd weer over voldoende geld kan worden beschikt zodat ook de lening op korte termijn kan worden terugbetaald. De hulp van de diaconie dient in zo’n geval om deze periode te overbruggen. Je kunt in zo’n geval een lening verstrekken om zo iemand niet onnodig afhankelijk te maken en afbreuk te doen aan zijn eigen verantwoordelijkheid.
Er zijn situaties denkbaar waarin een lening meer bijdraagt aan het proces van herstel. Iemand die de waarde van geld niet inziet en daardoor in de problemen komt, is met een gift waarschijnlijk minder geholpen op de lange termijn. Juist het terug (moeten) betalen kan dan onderdeel zijn van de benodigde aanpak om herhaling te voorkomen.
Soms geven mensen zelf aan dat ze een lening willen. Daarbij gaat het om de waardigheid van degene die wordt geholpen. De diaconie doet er goed aan zo’n verzoek serieus te nemen. Toch kan ook in dergelijke gevallen het bedrag intern nog steeds als een gift worden beschouwd en zo ook op de balans worden verwerkt.
Het kan gemakkelijk gebeuren dat de keuze om een lening te verstrekken wordt ingegeven door onjuiste motieven. Het verstrekken van een lening omdat zo de diaconale reserves minder snel verminderen is een voorbeeld van zo’n onjuist motief. Zuinig omgaan met collectegeld klinkt wellicht begrijpelijk. We menen dan dat we op die manier verantwoordelijk met het ons toevertrouwde geld omgaan. Het is echter goed om te beseffen dat diaconaal geld niet bedoeld is om (lang) op een rekening te staan. Het is bestemd voor mensen in nood. Het geld is immers geen bezit van de diaconie. Zij beheert het alleen en het geld dient zo snel mogelijk de mensen te bereiken voor wie het is bestemd!
Het terugkrijgen van uitgegeven geld mag daarom ook nooit uitgangspunt zijn voor het geven van een lening. Het op peil houden van diaconale reserves zal niet aan de uitgaven-, maar juist aan de inkomstenkant dienen te gebeuren!
Het mag duidelijk zijn dat een diaconie geen rente vraagt voor het verstrekken van een lening!
Wanneer een diaconie heeft besloten een lening te verstrekken dan kan daarvan een overeenkomst worden opgesteld die door de aanvrager en de diaconie wordt ondertekend.
Het opstellen van zo’n overeenkomst is verstandig met het oog op controlerende instanties, want een lening is geen gift en een gift wordt gezien als bron van inkomsten. Hieronder kun je een aantal relevante formulieren downloaden:
Verder is de functie van een dergelijk contract, naast een eventuele administratieve vastlegging van de gemaakte afspraken, beperkt. Laten we eerlijk zijn, wanneer iemand niet wil terugbetalen zal een diaconie niet snel met het contract in de hand juridische stappen zetten om alsnog terugbetaling te eisen.
Zoals eerder aangegeven draait het bij het terugbetalen van een lening om de eigen verantwoordelijkheid van de hulpvrager. Deze probeert in principe het geleende bedrag af te betalen. Kijk vooraf samen wel goed naar de afloscapaciteit en aflostermijn. Spreek geen te hoge aflosbedragen af. Ga liever wat lager zitten. Spreek ook geen te lange aflostermijn af, bij voorkeur niet langer dan 5 jaar.
Evalueer periodiek de stand van zaken: loopt alles nog goed? Lukt het de gemaakte afspraken na te komen of moet hier wat aan worden gewijzigd? Succesvol aflossen doet de eigenwaarde van de hulpvrager goed. Bij meer financiële ruimte kan deze mogelijk extra aflossen.
Bij het verstrekken van een lening is het niet ondenkbeeldig dat het geld niet tijdig kan worden terugbetaald. Soms is er daarbij sprake van onwil, maar het kan ook zijn dat de afgesproken termijnbedragen gewoon te hoog zijn en dat de persoon in kwestie wel wil maar niet kan terugbetalen. Wees je bewust van deze mogelijkheid en wees ook bereid om in voorkomende gevallen het gesprek hierover aan te gaan. Als blijkt dat afbetaling toch niet lukt, kan de diaconie besluiten het restant kwijt te schelden. Bedenk dat het geen doel op zich is om als diaconie het geleende geld terug te krijgen.