Wat is sociale veiligheid?
Sociale veiligheid is een veelomvattend begrip en gaat over:
de bescherming, of het zich beschermd voelen, tegen gevaar dat veroorzaakt wordt door, of dreigt van, de kant van menselijk handelen in de openbare ruimte.
Binnen het jeugdwerk betekent sociale veiligheid dus dat iedereen zich beschermd voelt. Samen doen jonge mensen en leiding er iets aan om gevoelens van onveiligheid te voorkomen. Bij onveiligheid kun je bijvoorbeeld denken aan:
- agressief gedrag
schelden, beledigen, spugen, slaan, vechten, bedreigen, met voorwerpen gooien, vandalisme, diefstal, verkoop en gebruik van verdovende middelen, bedelen, treiteren, aanranding, verkrachting, zelfmoord en moord – of door met een van deze dingen te dreigen
- intimidatie
uitsluiten, onaangepast gedrag, seksuele intimidatie, iemands doorgang belemmeren, geluidsoverlast, vervuiling door etenswaren, papier, verpakkingsmaterialen, vuile schoenen op de bank, roken op plaatsen waar dat niet is toegestaan
- machtsongelijkheid
roddelen, afhankelijkheid laten ontstaan, iemand overslaan of uitsluiten
Geef aandacht aan conflict
Sociale veiligheid is een punt van aandacht bij elke ontmoeting. Ook als er een keer een conflict is in een groep. Praat hierover en geef aandacht aan wie ermee te maken hebben. De regel is dat er bij elk conflict, hoe klein ook, pastorale aandacht is voor iedereen die hier bij betrokken is. Dat geldt voor de ‘dader’, het ‘slachtoffer’ én de ’toeschouwers’. Door ook aan de kleine conflicten aandacht te geven bouw je in het jeugdwerk aan een sfeer van vertrouwen.
Maak misbruik bespreekbaar
Seksueel misbruik is een lastig onderwerp. Toch is het belangrijk dat kerken dit onderwerp bespreekbaar maken in preken, in het jeugdwerk en op kringen. In Christus’ gemeente is geen plaats voor misbruik, in welke vorm dan ook. Blijvende aandacht voor een veilige kerk vraagt om planmatige aanpak. De kerk heeft de verantwoordelijkheid om de veiligheid te waarborgen. Natuurlijk leef je in de kerk het liefst vanuit de overtuiging dat het in jouw gemeente niet voorkomt. Maar dat is niet meer dan een wens en zeker geen garantie, de cijfers spreken het tegen!
Gedragscode
Iedereen met een taak in de kerk zal zijn of haar eigen werkwijze zorgvuldig moeten bewaken om risicovolle situaties te herkennen en bespreekbaar durven te maken. Iedereen met een taak in de kerk is verantwoordelijk voor het zuiver houden van relaties. Daarbij is het van belang om het evenwicht tussen distantie en nabijheid te bewaken. Van jou als jeugdleider wordt verwacht dat je uitgaat van morele richtlijnen.
Niks doen is geen optie
Gemeenten die geen preventiebeleid voeren lopen een aantal risico’s:
- vrijwilligers in de kerk zijn niet op de hoogte van gedragsregels en bewaken de veiligheid niet of onvoldoende
- slachtoffers van misbruik weten niet waar ze met hun verhaal terecht kunnen
- daders worden niet gestopt, wat niet alleen schadelijk is voor slachtoffers, maar uiteindelijk ook voor de dader zelf
- de kerkenraad kan verantwoordelijk worden gehouden voor het misbruik dat in de gemeente plaats vindt, omdat zij geen maatregelen heeft genomen
Heb jij problemen of vragen rond seksueel misbruik in kerkelijke relaties? Neem dan contact op met Meldpunt Misbruik.