Eerlijk gezegd geloofde ik de man niet eens. Hij zelf zóu natuurlijk precies dát ene toestel kunnen hebben, maar dat lijkt mij wel toevallig. Zo’n man heeft vast het mooiste en nieuwste apparaat. En toch gebeurde er iets met me. Ondanks al mijn scepsis voelde ik dat dit toestel mij wel aanstond. Zo’n man met verstand van zaken gebruikt het ook. Kennelijk ben ik en zijn wij meer gevoelig voor de ervaringen van anderen, dan voor argumenten. Argumenteren werkt niet en dat is helemaal niet vreemd.
De Amerikaanse hoogleraar psychologie en marketing Robert Cialdini noemt dit ‘sociale bewijskracht’. Niet feiten en argumenten hebben grote invloed (of leveren bewijs)
maar wat andere mensen vinden.
Een evangelist argumenteert niet
Kerkmensen kunnen hier leren van verkopers en artsen. Een tijdje terug nog probeerde een man bij een christelijke kraam op de markt mij ervan te overtuigen dat God voor mijn zonden was gestorven. Een echte evangelist, zou je denken. Hij citeerde Bijbelteksten en vertelde me tussen neus en lippen door dat elk mens zondig is en verdoemd, ook ik. Het vingertje ging er zelfs bij omhoog! Hij gebruikte een verouderde en onjuiste methode, die absoluut niet past in onze tijd! (zie ook deze blog)
En daarbij kwam dat de man niet eens wist niet wat ik vond en dacht, hij vroeg mij niets. Hij kwam met zijn feiten, teksten en argumenten. En als ik leek te aarzelen, dan kwam hij met nieuwe argumenten. (Het leek een beetje op de situatie in de telefoon-winkel: Ik moest en zou die éne smartphone kopen, degene die híj het beste vond, volgens alle testen. En hij begon niet over zijn éigen telefoon.)
De straat-evangelist wilde me er van overtuigen dat God de hele mensheid wil redden. ‘Zelfs u’, zei hij nog, alsof er voor mij een bijzondere hemelse dispensatie nodig zou zijn.
Geraakt
Wat zou deze man wel hebben moeten doen? Ik neem aan dat deze goed bedoelende christen zélf ervaring heeft met God en met vergeving en redding. Hij zal daarvan het ‘succes’ ook zelf in de praktijk ervaren hebben.
Zijn manier van overtuigen met theorie en argumenten is de slechtste vorm van evangelisatie.
– Het is onpersoonlijk, want het gaat niet over hemzelf.
– Het is theoretisch, want het zet de Bijbel in de vorm van een set dogma’s.
– En het is abstract en liefdeloos: want het is niet op míj als mens en persoon gericht.
Evangelisatie moet niet verworden tot ‘reclame maken voor God’. Christenen zijn geen artsen die weten welk medicijn de mensheid nodig heeft.
Jezus is persoonlijk en uitdagend
Hij deed niet zijn best mensen te rationeel overtuigen van zijn gelijk. Alleen de intimi – de mensen die al geloofden – kregen argumenten, teksten en onderbouwing te horen. Wat deed Jezus wel?
- De heelmeester deelde medicijnen uit aan mensen die wísten dat ze een dokter nodig hadden.
- De evangelist liet mensen iets proeven en zien van wat God kan en wil doen: genezing, genade, vergeving, de minste zijn.
- De verhalenverteller vertelde gelijkenissen die nieuwsgierig maken én afstoten.
- De gespreksleider stelde vragen.
- En een spreker? Jezus hield – volgens de evangeliën – maar één keer een publiek betoog.
Misschien had de man op de markt kunnen kiezen van de methodes van Jezus. Dan had hij zijn preek achterwege kunnen laten.
Hij had
- iets moois kunnen uitdelen.
- me iets kunnen laten proeven.
- vragen kunnen stellen.
- mij als luisteraar nieuwsgierig maken.
Misschien dat we kunnen leren evangeliseren van Jezus?
Dit artikel is eerder verschenen in Onderweg in 2016
Ds Marco de Best (Zwolle NGK) hield over dit onderwerp een preek Klik hier om te luisteren op 5 maart 2017
(met als schriftlezingen: Matt. 5: 14 t/m 16 | 2 Kor. 3: 1 t/m 3 en vers 17+18 | 2 Kor. 4: 6 | 1 Pet. 3: 15+1)