Bij diaconaat gaat het naast barmhartigheid ook om het actief zoeken van gerechtigheid. Recht doen en zoeken in woorden en daden. Diakenen staan midden in de samenleving waar armoede, uitsluiting en ongelijkheid concrete gezichten hebben. Verzet tegen onrecht betekent dan: niet wegkijken, maar opkomen voor wie geen stem heeft, en systemen ter sprake brengen die mensen klein houden. En dat we ons actief inzetten voor vrede en verzoening.

Bijbel

In de Bijbel vinden we dit aspect ook duidelijk terug. Profeten als Amos en Jesaja roepen Israël op om niet alleen offers te brengen, maar recht te doen: “Laat het recht stromen als water, de gerechtigheid als een altijd stromende beek” (Amos 5:24). Jezus zelf leefde dit uit. Hij at met zondaars, raakte zieken aan, confronteerde machthebbers en bracht herstel waar mensen werden buitengesloten. Zijn koninkrijk is een rijk van recht, vrede, verzoening en barmhartigheid.

Kerk vandaag

Voor de kerk vandaag betekent dit dat diaconaat verder gaat dan hulp bieden. Zo kennen we het begrip ‘helpen onder protest’. Mensen helpen en tegelijk protesteren tegen onrechtvaardig beleid. Dit vraagt ook om het benoemen van oorzaken van onrecht en het zoeken naar verandering. Dat kan door lokale initiatieven te ondersteunen die armoede tegengaan, door stem te geven aan kwetsbare groepen, of door als gemeente bewust te kiezen voor eerlijke handel, duurzaamheid en inclusie.

Kerken hebben ook een signalerende rol. Diakenen komen immers achter de voordeur bij mensen in kwetsbare posities. En soms ontstaan problemen door falen of door bureaucratie. Diakenen kunnen dan via een diaconaal platform aan de bel trekken bij instanties of het woord nemen tijdens een gemeenteraadsdebat. Door het aankaarten van die oorzaken bij de juiste instanties, kunnen deze problemen hopelijk in de toekomst worden voorkomen.

Recht doen

God wil dat alle mensen kunnen opbloeien en tot hun recht komen. Recht doen betekent daarom dat je de ander geeft wat hem of haar toekomt. Dat je eerlijk bent en de waarheid spreekt en alle mensen met respect behandelt. Dat je betrouwbaar bent en je houdt aan gemaakte afspraken, ook als dat voor jezelf minder gunstig uitpakt. Elk mens is waardevol. Maar er zijn situaties die beletten dat mensen tot bloei komen en verhinderen dat ze krijgen waar ze recht op hebben. Mensen worden soms op grote schaal en structureel uitgebuit. Wie hoort hun stem? Recht doen gaat ook over het herkennen en durven benoemen van onrecht. Door het aankaarten daarvan bij hen die verantwoordelijk zijn, geef je stem aan mensen wiens stem amper wordt gehoord. Door zo op te komen voor hen die gebukt gaan onder concrete vormen van onrecht, zetten we ons in voor eerlijke systemen en een meer rechtvaardige samenleving en wereld.

Op welke manier is jouw gemeente bezig met goed doen en recht doen?